Người Việt và triết lý ăn bẩn sống lâu

[boneno_nghichngom]

Trước hết là ý thức người dân

Để làm được điều đó, EU quan niệm rằng, trước hết, khi mua bán và sử dụng thực phẩm, chính người tiêu dùng phải ý thức được về việc bảo vệ sức khỏe và lợi ích chính mình. Những câu hỏi như: dùng loại thực phẩm nào, dùng cách nào cho đảm bảo, hợp vệ sinh và có tác dụng tối ưu cho sức khỏe, đều được truyền bá một cách rộng rãi bởi các cơ quan ATTP và bảo vệ người tiêu dùng.



Mứt Tết có dòi vừa bị phát hiện tại TP HCM.

Song EU không chỉ trông chờ vào ý thức “tự bảo vệ mình” của người dân như ta, họ ráo riết kiểm tra và giám sát thực phẩm trên mọi chặng di chuyển của nó, từ khâu sản xuất các nguyên liệu chính hoặc chăn nuôi gia súc, đến khi thành sản phẩm tới tay người dân.

Và thế là họ có bản “kế hoạch hành động” mang một cái tên quyết liệt: “From farm to table” (Từ trang trại đến bàn ăn).

Quy định và giám sát ngặt nghèo

Bằng cách ấy, EU đặc biệt siết mạnh cái gốc của vấn đề: họ giám sát chặt chẽ những cơ sở chế biến và tiêu thụ thực phẩm chính yếu: các lò mổ, tiệm ăn và hệ thống cửa hàng thực phẩm.

Trước khi được phép mở và hoạt động, các cơ sở này phải thỏa mãn những yêu cầu và chuẩn mực hết sức nghiêm ngặt được đặt chung cho toàn khối EU: về vệ sinh dịch tễ, kỹ thuật, an toàn sức khỏe, môi sinh, an toàn lao động, phòng hỏa hoạn; đến việc xử lý chất thải, sử dụng điện, nước, khí đốt… Ngoài ra là việc tuyển dụng các nhân viên lành nghề, có chuyên môn thích hợp.

Bên cạnh đó, nhiều khi chỉ một yêu cầu tối thiểu là việc mở những cơ sở như thế phải được sự chấp thuận của các hộ cư dân lân cận cũng đã khiến nhiều chủ doanh nghiệp phải đau đầu, thậm chí bó tay!

Được mở đã khó, nhưng trong quá trình hoạt động, những cơ sở đó còn luôn bị đặt dưới sự giám sát và kiểm tra thường xuyên và gắt gao, khiến không lúc nào họ có thể “ngơi tay” và nghĩ rằng “đã có thể làm bậy”.

Chỉ cần một thông báo nhỏ của người tiêu dùng lên các cơ quan chức năng về việc họ phát hiện ra điều gì sa sẩy trong ATTP là một doanh nghiệp có thể “lãnh đủ”, thậm chí sạt nghiệp! Mà người tiêu dùng Châu Âu, vì ý thức được về quyền lợi của họ, thường rất khắt khe và ít “cả nể”, “chín bỏ làm mười” như Việt Nam chúng ta!

“Ăn bẩn sống lâu” (!?)

“Trông người lại nghĩ đến ta”, thử xem nan đề ATTP mà báo chí Việt Nam đã đề cập tới thường xuyên trong những năm gần đây có thể giải quyết được theo mô hình EU?

Dễ nhận thấy là “ta” và “họ”, còn những khoảng cách rất xa, ài điều kiện kỹ thuật, tài chính, cái chính vẫn là trong quan niệm.

Chính những quan niệm tự coi mạng mình không ra gì - kiểu “ăn bẩn sống lâu”, “mất vệ sinh chút, vẫn ngon, chả sao, không chết” của người tiêu dùng, đã khiến dân ta có thể điềm nhiên đổ xô tranh cướp gà tiêu hủy, hoặc nhắm mắt xơi những món cua, ốc đông lạnh nấu xương thối trong ngày tết.

Mà các cơ quan chức năng nước ta cũng được vận hành bởi người Việt ta. Người Việt dễ dãi. Rồi luật pháp lỏng lẻo. Cộng thêm phần dung túng.

Rồi lương thấp, sống nhờ phong bì chứ không phải sống nhờ lương.

Cái vòng luẩn quẩn này khiến tôi e rằng, báo chí ta đến nhiều năm sau vẫn có một đề tài sôi nổi để bàn tán và bức xúc, là vệ sinh, an toàn thực phẩm.

Bàn mà khó có một lối ra.

Trừ khi người Việt Nam ta biết yêu mình hơn nữa.

Lợn chuẩn EU

Một câu chuyện nhỏ sau đây về vệ sinh, an toàn thực phẩm ở nước người.

Người viết có dịp được đến thăm một cơ sở chế biến thịt cỡ trung bình của Hungary ở một tỉnh nọ (ban lãnh đạo ở đây có ý định hợp tác với Việt Nam).

Đi một lượt “thị sát”, cảm giác đầu tiên là sao nó sạch thế! Mỗi ngày “hóa kiếp” cho 2-300 con lợn cỡ 100-110kg, xử lý mọi thứ ngay “tại trận”, để chế biến chừng 150 thành phẩm, mà đâu đâu cũng thấy thoáng mát, sạch như ly như lau! Tất nhiên là ở vài chỗ thì mùi thịt không hết hoàn toàn, nhưng nhìn chung là ở đại đa số các phân xưởng, có thể… mắc võng ngủ, không sao cả!

Ông giám đốc người Hungary cho biết nhà máy của ông rất quan tâm đến vấn đề chất lượng của lợn: phải là lợn hảo hạng (chuẩn EU), có “nhân thân” rõ ràng, đã qua kiểm dịch khắt khe, khối lượng đảm bảo (không to không nhỏ, chỉ được từ 110 đến 120 kg thôi), thì cơ sở của ông mới xử lý.

Ngoài ra, các khâu trong nhà máy - kể cả khâu giết, mổ lợn - đều được vận hành bằng máy tính, lịch sự, sạch sẽ, không gây đau đớn quá mức cho gia súc…, tóm lại là… chuẩn EU hết. Và khi chuyến tham quan xong xuôi, ông giám đốc cho biết, vì rất muốn hợp tác với Việt Nam, ông đã qua nước ta hai lần nhưng chưa đạt kết quả gì cụ thể. Tuy nhiên ấn tượng về việc thịt cá bày bán và giết, mổ nhếch nhác ngay ài đường phố, vỉa hè khiến ông ơn ớn!

Phải cố gắng lắm, tôi mới kìm được một nhận xét là nếu ông cứ bảo thủ mà mang cái quan niệm về sự sạch sẽ và văn minh trong việc... giết lợn (chuẩn EU) của ông sang Việt Nam, chắc chắn ông sẽ bị phá sản tắp lự.

Nhưng khả năng cao nhất là sẽ chẳng có đối tác nào thèm làm ăn với ông !